Polish

Czym jest rezyliencja?

Rezyliencja została zdefiniowana jako „proces dobrego przystosowania się jednostki pomimo przeciwności, traumatycznych przeżyć, tragedii lub poważnych źródeł stresu” (Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne, 2014). Można ją rozumieć jako zdolność do powrotu do równowagi po trudnych przeżyciach i jest niezbędna dla dobrego funkcjonowania i dobrostanu dzieci, które doświadczyły traumy. Rezyliencja pomaga także ludziom pójść naprzód i podejmować nowe wyzwania życiowe. Innymi słowy, pojęcie rezyliencji odnosi się do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, osiągania pozytywnych wyników pomimo traumatycznych zdarzeń i unikania negatywnych trajektorii związanych z ekspozycją na zagrożenia środowiskowe (Brooks, 2006; Masten, 2014).

Najważniejszym warunkiem rezyliencji jest obecność czynników chroniących, które sprzyjają wynikom pozytywnym lub przeciwdziałają negatywnym (Fergus i Zimmerman, 2005). Teoria rezyliencji kładzie nacisk na mocne strony, nie zaś deficyty. Koncentruje się na zrozumieniu zdrowego rozwoju i dobrych wyników osiąganych pomimo doświadczonych przeciwności (Masten, 2001).

Rezyliencja jest zjawiskiem złożonym, zdeterminowanym przez zbiór czynników indywidualnych (zarówno biologicznych, jak i fizycznych) oraz czynników społeczno-kulturowych, które wchodzą ze sobą w interakcje i wpływają na to, jak jednostka reaguje na negatywne zdarzenia życiowe (Masten, 2014). Istotną rolę mogą w niej więc odgrywać cechy osobiste, takie jak osobowość albo czynniki genetyczne, które zwiększają odporność na stres. Jednakże procesy behawioralne i społeczne również są ważne dla wykształcenia rezyliencji, zwłaszcza nasza zdolność do korzystania z zasobów i do pozytywnych interakcji z innymi ludźmi w otoczeniu. Rezyliencja, szczególnie w dzieciństwie, jest głęboko zakorzeniona w pozytywnych relacjach z innymi ludźmi, którzy mogą zapewnić poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego oraz stworzyć przestrzeń dla kształtowania umiejętności i dla zdrowego rozwoju (Southwick i in., 2014). Ważne są również odpowiednie usługi i wsparcie dla osób doświadczających trudności – wysokiej jakości zasoby (np. usługi w zakresie ochrony zdrowia psychicznego, pomocy społecznej i edukacji) mogą zapewnić szansę wyzdrowienia i rozwoju kompetencji pomimo doświadczanej traumy (Ungar, 2013).