Polish

Rozwijanie czynników chroniących w szkole

Ważnym pierwszym krokiem jest stworzenie w szkole bezpiecznego otoczenia i wykształcenie w uczniach poczucia przynależności. Do atrybutów nauczyciela i środowiska, które sprzyjają poczuciu bezpieczeństwa, należą: konsekwencja, wiarygodność, przewidywalność, dostępność, szczerość i transparentność. Bezpieczeństwo zależy również od bezpiecznych więzi między dziećmi a osobą dorosłą. Pozytywnym relacjom nauczyciel–uczeń sprzyjają proaktywne odpowiedzi nauczyciela na potrzeby dzieci, zapewnianie uczniom motywacji i zachęty, formułowanie jasnych poleceń, zasad i granic, realizacja przewidywalnych harmonogramów, nagradzanie zachowań prospołecznych pochwałami i uwagą, stosowanie nieawersyjnych metod dyscyplinowania, modelowanie pożądanych zachowań i stwarzanie okazji do komunikacji (Hjemdal i in., 2011; Raver i in., 2008).  W wypadku Kuby działania podjęte przez jego nauczycielkę, Annę, zapewniły chłopcu dostęp do ważnych zasobów, które mogą mu pomóc w radzeniu sobie z trudnościami. Anna skontaktowała Kubę z formalnymi służbami pomocy dzieciom – w osobie pracownika socjalnego – które umożliwiły chłopcu i jego rodzinie dostęp do dodatkowej pomocy w przezwyciężaniu trudności oraz budowaniu umiejętności radzenia sobie i rezyliencji.

W klasie szkolnej nauczyciele muszą zmierzyć się z wyzwaniem radzenia sobie z wpływem traumy na rozwój dziecka, jego zachowanie i uczenie się, nie zadając mu przy tym dodatkowego cierpienia (Zakszeski, Ventresco i Jaffe, 2017). Dzieci potrzebują dorosłego, który potrafi zrozumieć ich doświadczenia i wesprzeć proces zdrowienia. Jak już wspomniano, stworzenie bezpiecznej, przyjaznej przestrzeni, obejmującej nieawersyjne metody dyscyplinowania, pozytywne kierowanie zachowaniem i wspierające relacje, jest nieodzownym pierwszym krokiem w przezwyciężaniu traumy. Ważny jest sposób, w jaki nauczyciel reaguje na trudności ucznia. Owe reakcje są konstruktywne wtedy, gdy nauczyciel oddziela zachowanie ucznia od niego samego. Dzięki takiemu podejściu nauczyciel może nawiązać pozytywny kontakt z dzieckiem i zminimalizować ryzyko tego, że poczuje się ono odrzucone lub zaatakowane. W naszym studium przypadku Anna przyjęła podejście polegające na oddzieleniu Kuby od jego zachowania. Takie nieosądzające podejście jest ważne w budowaniu pozytywnej, opartej na zaufaniu relacji z uczniami, którzy borykają się z traumą.